Thekchen Chöling, Dharamsala, HP, Ấn Độ, ngày 15 tháng 9 năm 2022
Sáng nay, một nhóm Chư Tăng Phật giáo Thái Lan đã tụng kinh Mangala bằng tiếng Pali khi Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma an toạ trên Pháp Toà ở Tsuglagkhang, chùa Chính Tây Tạng ở Dharamsala. Tiếp theo sau đó là ‘Bát Nhã Tâm Kinh’ được tụng bằng tiếng Hoa, bao gồm cả lời cầu nguyện mà người Trung Quốc thường tụng ở phần cuối khi kết thúc buổi hành Pháp của mình:
“Nguyện tiêu tam chướng trừ phiền não,
Nguyện đắc trí tuệ chơn minh liễu,
Phổ nguyện tội chướng tất tiêu trừ,
Thế thế thường hành Bồ Tát Đạo.”
Đức Ngài bắt đầu bằng cách đọc bài Kệ cuối cùng của phần kính lễ trong ‘Trí tuệ Căn bản Trung Quán Luận’ của Ngài Long Thọ:
“Con xin kính lễ Đức Cồ Đàm
Bậc đã thông qua lòng Bi mẫn
Giảng dạy Giáo Pháp quý tuyệt trần
Quan điểm sai lầm đều dứt tận”.
Ngài giải thích: “Chúng ta đau khổ do vì vô minh, cho nên chúng ta cần phải đoạn trừ những quan điểm lệch lạc sai lầm và phát triển quan điểm đúng đắn. Nếu chúng ta muốn làm được điều này, thì ta cần nghiên cứu, suy ngẫm về những gì chúng ta đã học; và suy ngẫm về những gì mà chúng ta đã hiểu.
“Lần đầu tiên tôi nghe về tính không, tôi cảm thấy nó rất hay, nhưng chỉ sau khi tôi nghiên cứu về 'Trí tuệ Căn bản', ‘Nhập Trung Quán Luận’ và 'Tự luận' của nó; và suy nghĩ sâu sắc về nó, thì tôi mới có niềm tin xác tín.
“Nếu quý vị suy nghĩ kỹ, quý vị sẽ thấy rằng các pháp không tồn tại từ phía riêng của chính nó. Như các nhà vật lý lượng tử đã quan sát, mọi thứ không tồn tại như cách nó trình hiện. Nó không có sự tồn tại khách quan nào cả!
“Tôi đã học thuộc lòng “Hiện Quán Trang Nghiêm Luận” và “Nhập Trung Quán Luận” từ khi tôi còn rất bé. “Hiện Quán Trang Nghiêm Luận” chủ yếu đề cập đến các Bồ Tát Địa và Bồ Tát Đạo - khía cạnh “phương tiện” của Đạo. “Nhập Trung Quán Luận” làm sáng tỏ về trí tuệ hiểu biết tánh không. Những quan điểm lệch lạc sai lầm không thể đoạn trừ được bằng cách trì tụng thần chú, mà chỉ có thể bằng phương pháp phát triển trí tuệ hiểu biết. Có nhiều bộ lý luận khác nhau được sử dụng để bác bỏ sự tồn tại khách quan của các pháp: lý luận được gọi là “Năng Đoạn Kim Cương”, lý luận bác bỏ các tác động của sự tồn tại hoặc không tồn tại, lý luận bác bỏ bốn hoán vị của sự phát sinh, lý luận bác bỏ sự tồn tại như 'không phải một cũng chẳng phải nhiều' và lý luận tuyệt vời của duyên khởi.
“Bài kệ mà tôi tụng lúc bắt đầu thì rất có năng lực, bởi vì nó nói rõ rằng Đức Phật đã dạy để giúp chúng sinh loại bỏ những quan điểm lệch lạc sai lầm của họ. Khi tôi suy ngẫm về tính không, tôi tập trung vào ba bài Kệ từ chương sáu của cuốn ‘Nhập Trung Quán Luận’, trong đó phác thảo những ngụy biện bất hợp lý xảy ra khi sự tồn tại khách quan được khẳng định.
Ngài đã lưu ý rằng Đức Phật đã trải qua sáu năm tu hành khổ hạnh, và Ngài đã phát hiện ra rằng chỉ có sự tập trung nhất tâm không thôi thì không thể khắc phục được những quan điểm méo mó sai lầm. Sau đó, những bậc thầy như Ngài Long Thọ đã xem xét những gì Đức Phật đã dạy dưới ánh sáng của logic và lý luận. Họ nói rõ rằng mọi thứ không tồn tại như chúng trình hiện. Truyền thống Nalanda xuất phát từ những khám phá của họ và truyền thống này vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay.
Đức Ngài nhận xét: “Là con người, chúng ta có cơ hội để nghiên cứu Giáo Pháp, để tìm hiểu và trải nghiệm nó. Khi tôi còn bé, tôi đã học thuộc lòng các bản văn quan trọng, lắng nghe Thầy Giáo Thọ giải thích về chúng và suy ngẫm sâu sắc về chúng. Khi sống lưu vong, tôi có thể thực sự suy ngẫm về những gì mà tôi đã học được, vì vậy, nhìn từ quan điểm đó, thì việc sống lưu vong giống như là một phước lành may mắn được ngụy trang. Thông qua việc nghiên cứu, suy ngẫm và thiền định, sự chuyển hoá sẽ diễn ra.
“Tôi có thể không khẳng định mình đã có được kinh nghiệm thực sự, nhưng tôi tự tin rằng những nỗ lực của mình đã mang lại cho tôi sự bình yên trong tâm hồn. Tôi khá thoải mái. Điều quan trọng là giải quyết cảm xúc của mình, chẳng hạn như xem xét cách thức mà cơn giận dữ nổi lên như thế nào; và làm sao để nó có thể được lắng dịu đi. Điều quan trọng không phải là quan tâm đến cuộc sống của kiếp sau, hay để đạt được sự toàn trí; mà là học cách đối phó với những cảm xúc tiêu cực ở đây và bây giờ.
“Dựa vào lời khuyên của Đức Phật rằng mọi thứ không có sự tồn tại khách quan, và tâm thức tỉnh vị tha; chúng ta có thể mang lại sự chuyển hoá cho chính mình. Chúng ta có thể học cách không làm tổn hại người khác mà là để giúp đỡ họ - chúng ta có thể học cách cư xử ấm áp nhân hậu.”
Đức Ngài đã chuyển sang ‘Nhập Trung Quán Luận’ và ‘Tự luận’ của nó. Ngài chỉ ra rằng tác giả của chúng, Ngài Nguyệt Xứng, là một đệ tử hàng đầu của Ngài Long Thọ. Ngài nói rằng Ngài đã nhận được sự truyền đạt về bản văn gốc từ vị Trụ trì của mình - Ling Rinpoché - và sự truyền đạt bản “Tự luận” từ Sakya Khenpo Kunga Wangchuk.
Ngài nhận thấy rằng khi bắt đầu luận thuyết của mình, Ngài Nguyệt Xứng đã bày tỏ lòng kính trọng đối với lòng từ bi vĩ đại; điều này ám chỉ đến sự thật rằng, các vị Phật trở nên giác ngộ thông qua sự kết hợp giữa Bồ Đề Tâm - bắt nguồn từ lòng từ bi; và trí tuệ hiểu biết tính không.
Đức Ngài đã tuyên bố rằng lòng từ bi, tình yêu thương và tình cảm là những phẩm chất rất quan trọng; bởi vì cuộc sống sẽ tốt đẹp hơn rất nhiều nếu chúng ta trau dồi những phẩm chất này. Sự chăm sóc của mẹ ngay từ lúc chúng ta chào đời đã cho ta bài học sớm về những phản ứng này, nhưng chúng ta dường như không còn hứng thú với chúng khi chúng ta đến tuổi đi học ở trường; vì ở trường chúng ít được chú ý đến. Ngài đề cập đến kế hoạch tổ chức các cuộc thảo luận với các nhà giáo dục về cách khôi phục lòng ngưỡng mộ đối với tình yêu thương và lòng từ bi trong hệ thống giáo dục.
Nhắc lại rằng Mahatma Gandhi đã đưa ra nguyên tắc lâu đời của ‘ahimsa’ - ý tưởng bất bạo động và không gây tổn hại - được biết đến rộng rãi, Đức Ngài tiết lộ rằng ngày nay thế giới cần phải học về lòng từ bi.
Đức Ngài bắt đầu đọc từ bài Kệ thứ 12 của chương đầu tiên, nêu bật về sự bố thí. Đọc đến cuối chương, Ngài lưu ý rằng các vị Bồ tát hoàn toàn cống hiến cho hạnh phúc của tha nhân. Ngài đọc tiếp bài Kệ thứ tư của chương thứ hai và tuyên bố rằng Ngài muốn giới thiệu về “Nhất thiết Du già Phát tâm”.
Ngài gợi ý: “Nếu quý vị chỉ nghĩ đến bản thân, thì quý vị chỉ quan tâm đến một người. Đây là một góc nhìn nhỏ hẹp trong bối cảnh tất cả chúng sinh khác cũng giống như quý vị; cũng muốn tìm kiếm hạnh phúc và tránh né khổ đau. Một phương pháp thông minh hơn đối với tư lợi là nghĩ đến những chúng sinh khác, nghĩ rằng không làm hại người khác và giúp đỡ họ càng nhiều càng tốt.
“Tiếp theo, hãy suy ngẫm về việc các pháp vốn dĩ trống không như thế nào đối với sự tồn tại khách quan, tồn tại độc lập. Ngài Nguyệt Xứng đã mô tả hiện thực này như sau:
"Như thế, được chiếu soi bằng ánh dương của tuệ giác;
Bồ tát thấy rõ như quả amla trong lòng bàn tay mở toạc;
Rằng ba cõi vốn dĩ vô sanh kể từ khoảnh khắc đầu tiên;
Và thông qua năng lực Tục Đế - Vị ấy tiến về nơi đoạn diệt."
“Ngài tiếp tục thuật lại cách mà vị Bồ Tát,
“Như Chúa Tể loài Thiên Nga luôn bay trước đầu đàn
Với đôi cánh của Chân Đế và Tục Đế rộng dang.
Được thúc đẩy bởi sức mạnh của cơn gió đại hùng Giới Đức,
Vượt đến bờ bên kia, đạt được phẩm chất đại dương của Chiến thắng Huy hoàng.”
“Nếu quý vị kiểm tra xem thử mình là ai, quý vị sẽ thấy rằng cơ thể của mình không phải là mình. Tâm thức của mình không phải là mình, nhưng quý vị vẫn có cảm giác yêu quý chính mình một cách mạnh mẽ. Hãy nghĩ xem, dù quý vị đang đi đâu đó, hay chỉ đơn giản là nghỉ ngơi, quý vị không thể xác định được mối liên hệ giữa bản thân với cơ thể hoặc tâm thức của mình. Do đó, ta có thể kết luận rằng ý tưởng về cái tôi chỉ đơn thuần được định danh dựa trên tổ hợp các tổng thể tâm lý-vật lý.
Đức Ngài khuyên thính giả hãy quán tưởng Bồ đề Tâm xuất hiện như một đĩa mặt trăng ở vị trí tim của mình; và sự hiểu biết về “các pháp không có sự tồn tại độc lập” như một chày kim cương trắng đứng trên mặt trăng. Ngài đề nghị họ niệm “Om Sarva Yoga Chitta Utpadaya Mi” ba lần.
Đức Ngài tiết lộ rằng Ngài đã thấy sự chuyển hoá trong bản thân là kết quả của việc suy tư về Bồ đề Tâm và tánh Không khi thức dậy vào buổi sáng trong nhiều năm. Ngài kêu gọi thính chúng của mình cũng hãy làm như vậy, hãy sống hạnh phúc và chia sẻ kinh nghiệm của mình với những người khác.
