Thekchen Chöling, Dharamsala, HP, Ấn Độ - Sáng nay, khi Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma quang lâm đến Tsuglagkhang, Chùa Chính Tây Tạng, Ngài mỉm cười và vẫy tay chào đám đông, thỉnh thoảng dừng lại để chào mọi người. Mặt đất ẩm ướt và bầu trời đầy mây do những cơn mưa gió mùa liên tục kéo dài. Hội chúng gồm 5000 người đã tụng câu ‘mig-tee-ma’ để xưng tán Đức Jé Tsongkhapa.
Khi Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma đã an tọa, một nhóm chư Tăng truyền thống Nguyên Thủy đã tụng Kinh Mangala bằng tiếng Pali, sau đó “Bát Nhã Tâm Kinh” được tụng bằng tiếng Trung Quốc. Đại diện của nhiều nhóm Phật giáo, tu sĩ, cư sĩ, phụ nữ và nam giới, đã dâng một mạn đà la và các biểu tượng về thân, khẩu và ý giác ngộ của Đức Phật.
Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma phát biểu trước hội chúng:
“Hôm nay, ở đây, có những người theo nhiều truyền thống khác nhau. Tất cả chúng ta đều kính lễ Đức Phật, đấng đã đạt được giác ngộ sau khi tích lũy vô lượng công đức và trí tuệ. Đặc biệt, lời nói của Ngài đáp ứng những nhu cầu và ước nguyện của ba loại chúng sinh. Về cơ bản, Ngài đã dạy cách mà tất cả chúng ta có thể trở thành con người có trái tim nhân hậu. Chúng ta nên tìm hiểu về nguyên nhân mà Đức Phật đạt được giác ngộ. Chúng ta cũng có Phật tánh, nhưng Phật tánh ấy bị che lấp bởi những phiền não như quan niệm sai lầm rằng con người và các pháp hiện tượng có sự tồn tại độc lập.
“Là một Tu sĩ và là một đệ tử của Đức Phật, việc thực hành hàng ngày của tôi là quán chiếu về Bồ Đề Tâm và quan điểm về tánh Không. Tôi luôn nhớ rằng các pháp vốn dĩ không như sự trình hiện vẻ bên ngoài của chúng. Chúng chỉ tồn tại qua sự định danh. Chúng ta không những cần phải đối trị với khuynh hướng bám chấp vào sự tồn tại của một bản ngã độc lập, mà chúng ta còn phải đối trị với thái độ ái trọng tự thân của mình nữa. Trong ‘Cúng dường Bậc Thầy Tâm linh’ (Lama Chopa) có đề cập:
Vì ái trọng tự thân là cánh cửa dẫn đến bao phiền muộn,
Trong khi chăm sóc mẹ (chúng sanh) là nền tảng của vạn sự cát tường,
Xin hãy truyền cảm hứng cho con để sự hành trì cốt lõi
Là đặt mình vào hoàn cảnh của người; hoán đổi ngã - tha."
“Tất cả chúng ta đều giống nhau trong việc mong muốn hạnh phúc và tìm cách tránh xa đau khổ. Điều ràng buộc chúng ta trong vòng sinh tử là quan niệm sai lầm của chúng ta về sự tồn tại một cách độc lập. Khi nghĩ về tánh Không, tôi cho rằng mọi thứ đều giống như ảo ảnh. Bằng cách làm quen với điều này, tôi có thể giảm bớt sự bám chấp vào sự tồn tại độc lập. Những thái độ bám chấp vào sự tồn tại cố hữu và ái trọng tự thân này đã ở với chúng ta từ vô thủy.
“Tâm thức tỉnh giác vị tha của bồ đề tâm là nguồn hạnh phúc chính yếu cho bản thân và người khác. Khi quý vị phát triển Bồ Đề Tâm thì tâm của quý vị sẽ thư giãn và sẽ cảm thấy thoải mái. Bất kể hoàn cảnh bất lợi nào quý vị có thể gặp phải, chúng sẽ không thể làm xáo trộn sự bình yên trong tâm hồn của quý vị.
Hãy nghĩ xem! Nếu tất cả chúng sinh đều thoát khỏi mọi chướng duyên và phiền não thì sẽ tốt biết dường nào! “Jé Tsongkhapa đã cầu nguyện:
Ở những nơi mà Giáo Pháp Đức Phật chưa truyền tới;
Hoặc đã từng được truyền qua nhưng cũng đã tàn suy;
Xin cho con soi sáng kho tàng hạnh phúc lợi lạc ấy;
Cho hết thảy chúng sanh bởi tâm từ ái vĩ đại này!
“Là một tu sĩ Phật giáo, tôi cũng đã nghiên cứu những cuốn sách cổ điển và tôi rất ấn tượng khi thấy rằng những gì mà họ và Đức Phật đã nói - đều đúng. Lời dạy của Đức Phật không hề lỗi thời. Các nghi lễ để đạt được trường thọ là một chuyện, nhưng phương tiện tốt nhất để đảm bảo chúng ta sống lâu là phát khởi Bồ Đề Tâm và quan điểm về tánh Không.”
Ngài đề cập rằng khi Ngài đến Chùa, hội chúng đã tụng câu xưng tán Đức Tsongkhapa bắt đầu bằng “Ngài là Quán Thế Âm, kho tàng đại bi tâm;”. Điều này khiến Ngài nhớ lại rằng, giống như Đức Tsongkhapa, ngài cũng đến từ vùng Amdo; và là một đệ tử của Tsongkhapa, Ngài dự định tiếp tục giảng dạy như Ngài đã làm cho - đến khi Ngài một trăm tuổi hoặc hơn nữa.
Khi Đức Tsongkhapa còn tại thế, có rất ít thảo luận về khoa học, nhưng ngày nay Phật giáo và khoa học được nghiên cứu cùng với nhau. Cả hai đều tiết lộ sự thật từ những góc độ khác nhau. Ngài lặp lại rằng Ngài được sinh ra gần nơi mà Đức Tsongkhapa đã đản sanh, Ngài đã học và nghiên cứu các tác phẩm của Đức Tsongkhapa; và bất cứ nơi nào có thể Ngài đều chia sẻ những gì mà Ngài đã học được với những người khác.
Chuyển sang bản văn mà Ngài đã đọc cho nhóm Phật tử Đông Nam Á này, bản Tự luận về tác phẩm “Nhập Trung Quán Luận” của Ngài Nguyệt Xứng, Ngài nói rằng Ngài đã nhận được sự trao truyền bản văn gốc từ Tu viện trưởng của Ngài, Ling Rinpoché, và nhận được sự trao truyền về bản Tự luận từ Sakya Khenpo Kunga Wangchuk.
“Tôi suy ngẫm về lời dạy này mỗi ngày. Đôi khi tôi nghĩ đến dòng truyền thừa của chư Vị học giả thông thái đã truyền lại cho chúng ta. Dòng này đã được bắt đầu với Đức Phật và tiếp tục với Ngài Long Thọ và Ngài Nguyệt Xứng; và tôi cho phép mình nghĩ rằng mình ở ngay cuối dòng.
“Các Vị thuộc nhiều truyền thống khác nhau đã quang lâm đến đây từ nhiều nơi khác nhau. Tôi xin được chào đón tất cả Quý Vị.
“Ở phần cuối của ‘Nhập Trung Quán Luận’ Ngài Nguyệt Xứng đã viết:
Chân như vừa được giải thích này thật đáng nể với thâm nghĩa sâu xa;
Nhưng người đã từng làm quen trong quá khứ chắc chắn sẽ nhận ra;
Còn những người khác, dù học rất nhiều, vẫn thất bại không thể nào hiểu được.
Vì vậy, coi những truyền thống khác do chính tâm của tác giả tạo dựng;
Giống như những luận thuyết đưa ra các dự luật về bản thân,
Hãy từ bỏ sự ngưỡng mộ đối với những luận thuyết và hệ thống trái ngược với luận thuyết này. 11:55
“Ngài ấy ngụ ý rằng ngay cả những người có học thức cũng có thể không hiểu được quan điểm này trừ khi họ thực sự nghiên cứu nó. Các luận thuyết chính trình bày quan điểm về Trung Đạo là ‘Trí tuệ Căn bản Trung Quán Luận’ của Ngài Long Thọ và ‘Nhập Trung Quán Luận’ của Ngài Nguyệt Xứng. Kinh nghiệm của tôi là nếu chúng ta suy ngẫm về những gì các bậc Thầy này đã dạy hàng ngày, chúng ta có thể đạt được sự chuyển hóa trong tâm thức của mình. Thực hành được như vậy chính là cách đúng đắn để cúng dường các bậc Thầy trong quá khứ.”
Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma đã chuyển sang bài Kệ 29 của chương thứ hai của ‘Tự luận’ về “Nhập Trung Quán Luận”, năm ngoái Ngài đã giảng đến phần này. Ngài bắt đầu đọc về phần đạo đức. Ngài nhấn mạnh lại lần nữa tầm quan trọng của việc trau dồi Bồ Đề Tâm và quan điểm về tính Không và thăng tiến trên con đường dẫn đến giác ngộ.
Ngài tiết lộ rằng Ngài cảm thấy sau nhiều năm thực hành đều đặn, Ngài sắp đạt được đến giai đoạn tư lương đạo (con đường chuẩn bị). Để tiến bộ hơn nữa sẽ cần đến sự kết hợp của thiền định và trí tuệ. Điểm quan trọng là nắm bắt cơ hội có sẵn cho chúng ta. Ngài gợi ý rằng vào thời điểm Phật giáo đang suy thoái, chúng ta có thể phụng sự giáo pháp bằng cách trau dồi thiền chỉ và thiền quán. Ngài nhắc lại rằng chúng ta có thể chuyển hóa tâm thức thông qua giới, định và tuệ.
Với sự lưu ý rằng Ngài Nguyệt Xứng ca ngợi lòng đại bi ngay từ khi bắt đầu của cuốn “Nhập Trung Quán Luận”, Ngài nhận xét rằng một lý do vì đây là điều thực sự mang lại sự an lạc trong tâm hồn. Ngài tiếp tục nói rằng là con người, chúng ta không được sinh ra một cách thần kỳ. Mẹ đã sinh ra chúng ta và nuôi dưỡng chúng ta bằng tình yêu thương trìu mến. Chính vì điều này mà chúng ta có khả năng yêu thương người khác.
“Khi quý vị thực sự phát triển lòng bi mẫn, quý vị sẽ cảm thấy nỗi đau khổ của người khác là không thể chịu đựng được. Đó là lý do tại sao quý vị phát khởi ước muốn được giác ngộ. Ngoài ra, nguồn gốc của đau khổ - vô minh - sẽ bị nhổ tận gốc rễ nhờ sự chứng ngộ tánh Không.”
Khi đọc đến cuối chương thứ hai, Ngài nói rõ rằng nếu chúng ta phát triển lòng từ bi và các đức tính khác, chúng ta sẽ gặt hái được những kết quả tốt đẹp, trong khi hành vi bất thiện sẽ đưa đến sự tái sanh vào những cõi xấu ác; hoặc phải sống cuộc sống của một con người khốn khổ. Ngài tiếp tục đọc chương thứ ba, đề cập đến địa vị Bồ Tát được gọi là ‘Phát Quang Địa’.
Ba la mật thứ ba, nhẫn nhục, là nguyên nhân để bảo vệ những phẩm tính khác. Ngài giải thích rằng khi ai đó làm hại bạn thì đó là điều đã được thực hiện rồi. Nếu bạn bực bội với những gì đã xảy ra và tìm cách trả đũa thì bạn sẽ tạo ra nhiều vấn đề rắc rối hơn. Kiên nhẫn và nhẫn nại là phương tiện quan trọng để ngăn chặn điều này. Chương thứ ba tiếp tục ôn lại những phẩm chất của hạnh kiên nhẫn. Khi đọc xong, Ngài thông báo rằng hôm nay Ngài sẽ dừng lại tại đây.
Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma nói với khán giả: “Mặc dù đây là thời điểm mà Giáo Pháp đang suy thoái, nhưng chúng ta đã gặp được Giáo Pháp và gặp được những cuốn sách được sáng tác bởi các đạo sư vĩ đại trong quá khứ. Điều này cho phép chúng ta tiếp cận những giáo lý mà chúng ta không nên lãng phí. Vì thế tôi mong quý vị hãy thực hành thật tốt.
“Tất nhiên, không có gì mà không trở nên dễ dàng hơn khi chúng ta đã trở nên quen thuộc đối với nó. Khi còn trẻ, tôi gặp đủ thứ chuyện tưởng chừng như khó đạt được, nhưng khi đã quen với chúng, chúng trở nên dễ dàng thực hiện hơn. Sự quen thuộc thậm chí còn mang đến cho chúng ta những điều dường như không thể với tới trong tầm tay của mình.”
