Shewatsel, Leh, Ladakh, Ấn Độ - Hôm nay, Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma đã quang lâm đến địa điểm Chùa Jokhang đã bị tháo dỡ phá bỏ ở Leh. Dưới ánh nắng ban mai rực rỡ, người dân từ mọi tầng lớp xã hội đã xếp hàng dài để cung đón Ngài. Tại địa điểm Chùa Jokhang, Ngài được chào đón bởi các Chủ tịch Hiệp hội Phật giáo Ladakh, Hiệp hội Tự viện Ladakh và các vị chức sắc khác. Sau đó, Ngài đã ban phước cho khu vực sẽ được xây dựng lại chùa.
Sau khi Đức Ngài an tọa, các thành viên của Ủy ban Tái thiết đã báo cáo với Ngài rằng Chùa cũ đã bị nứt do lũ lụt và mưa lớn mà không thể sửa chữa được. Họ đã trình bày lên Ngài về kế hoạch xây dựng một ngôi chùa mới. Hàng trăm Tăng ni và Cư sĩ đã vân tập về để chứng kiến lễ đặt viên đá nền móng và khánh thành tấm bảng kỷ niệm ghi:
Đặt nền móng cho Trí tuệ và Từ bi
Tái thiết Chùa Chowkhang (Jokhang), Leh, Ladakh
Bên dưới hai dòng chữ này là Pháp Hiệu đầy đủ của Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma - Jetsun Jampal Ngawang Lobsang Tenzin Gyatso - và ngày tháng hiện tại.
Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma phát biểu trước đại chúng:
“Khi nghe về tình trạng của Chùa Jokhang cũ, tôi nghĩ đó là một hình thức khác của sự ban phước lành. Ví dụ, Tây Tạng đã được dòng truyền thừa của Đức Đạt Lai Lạt Ma trị vì trong nhiều thế kỷ, nhưng chỉ trong thời kỳ này của tôi đang sống, thì chúng ta mới phải đối mặt với sự tàn phá đến mức phải sống lưu vong ở vùng đất tự do của Ấn Độ. Đây là một hình thức khác của sự ban phước lành dành cho chúng ta; vì chúng ta đã được đến sống trên vùng đất khởi nguồn là chiếc nôi của Phật giáo - nơi mà tám bậc thầy Phật giáo Ấn Độ đã từng sống, chẳng hạn như Thánh Long Thọ, những vị được mệnh danh là ‘Sáu bậc Trang Sức và Hai Đấng Cao Cả’.
“Ngày nay, chúng ta tiếp tục duy trì truyền thống Phật giáo mà đã được kiểm chứng qua thời gian và đã được chứng minh một cách logic, một truyền thống đã từng được lan truyền rộng rãi ở Ấn Độ. Chúng ta đã gìn giữ truyền thống này thông qua việc học tập, thiền định và áp dụng nó vào cuộc sống của chính mình. Tôi không muốn khoe khoang; nhưng theo tôi, các Đức Đạt Lai Lạt Ma tiền nhiệm đã phụng sự Giáo Pháp của Đức Phật; và mặc dù tôi sinh ra ở Amdo - vùng Đông Bắc Tây Tạng - nhưng tôi đã chuyển đến Lhasa, ở đó tôi đã có thể được theo đuổi con đường học vấn Phật giáo của riêng mình theo cách truyền thống. Tôi có thể thực hiện quá trình Tam Vô Lậu Học là Văn, Tư, Tu (học tập, suy ngẫm và thiền định) dưới sự hướng dẫn của các bậc Thầy của mình.
“Dưới sự hướng dẫn của các Ngài, tôi đã học thuộc lòng các bản văn cơ bản và nghiên cứu các chú giải tương ứng. Đồng thời, tôi đã có thể kết hợp việc học với việc thực hành ‘Các Giai Trình của Đạo Giác Ngộ’ (LamRim) và Luyện Tâm (Lojong). Tôi đã nỗ lực kết hợp việc học với việc quán chiếu và thiền định.
“Giữa cuộc biến động diễn ra ở Tây Tạng năm 1959, tôi quyết định rời khỏi Norbulingka và rời khỏi Lhasa. Khi rời đi, tôi nghĩ về quần thể chùa Jokhang ở Lhasa và những hình ảnh bên trong. Khi chúng tôi đi đến chân đèo nằm ngoài địa phận của thung lũng, người đàn ông dắt ngựa đã bảo tôi hãy quay lại và nhìn Lhasa một lần cuối cùng - và sau đó tôi rời khỏi thành phố.
“Kể từ khi tôi rời Lhasa, ngày càng có nhiều người trên khắp thế giới quan tâm đến Phật giáo, đặc biệt là ở châu Âu và châu Mỹ. Tôi đã nỗ lực hết mình để phụng sự họ. Nhờ nghiệp duyên và những lời cầu nguyện trong quá khứ, tôi đã khá thành công trong việc đóng góp vào việc phục hưng và bảo tồn giáo lý của Đức Phật, và tôi sẽ tiếp tục phụng sự Phật pháp trong nhiều năm tới. Tôi xin bày tỏ lòng thành kính đến bậc Thầy Quý Báu của mình, Thupten Lungtok Namgyal Trinley - Ling Rinpoche - người chủ yếu đã dạy dỗ cho tôi hiểu về các bản văn triết học. Tôi cũng biết ơn đội ngũ Trợ lý Tranh biện của mình - những người đã cùng tôi học cách tranh biện và lý luận.
“Tôi đã có thể giới thiệu Phật giáo cho người khác ngay cả khi tiếng Anh của tôi còn kém cõi. Tôi đã so sánh sự hiểu biết của Phật giáo về nguyên lý hoạt động của tâm thức và cảm xúc của chúng ta với các phương pháp khoa học hiện đại về tâm lý học và khoa học thần kinh. Điều này đang chứng tỏ là rất lợi ích. Thật vậy, tôi đã có những cuộc thảo luận tốt đẹp với nhiều nhà khoa học về tâm lý học con người.
Tóm lại, tôi sinh ra ở Dhomey (Amdo), nhưng lớn lên ở miền Trung Tây Tạng. Tôi được các bậc Thầy dạy dỗ, và sau khi đến Ấn Độ, tôi lại tiếp tục nghiên cứu các bản văn về triết học và thiền định. Nói cách khác, tôi đã cố gắng hết sức để chia sẻ sự hiểu biết của mình về Phật giáo với mọi người.
“Cách mà chúng ta nghiên cứu các luận thuyết Phật giáo cổ điển là rất tốt vì nó dựa trên lý luận logic. Các nghi lễ Mật tông và việc cầu an của các Hộ Pháp bằng trống và chũm chọe có thể rất hữu ích, nhưng điều thực sự có giá trị là việc nghiên cứu kinh điển. Và chúng ta không nên chỉ dựa vào thẩm quyền của các trích dẫn từ kinh điển. Chúng ta phải vận dụng lý trí và logic kết hợp với sự hiểu biết về nguyên lý hoạt động của tâm thức và cảm xúc.
"Sau khi phá dỡ ngôi chùa cũ, tôi thực sự trân trọng quyết tâm của quý vị trong việc xây dựng lại Jokhang tại đây. Nhưng chỉ xây dựng lại ngôi chùa thôi thì cũng không có gì đặc biệt. Điều quan trọng là nó phải cung cấp cho mọi người về phương diện cơ sở vật chất để họ nghiên cứu về giáo lý Đức Phật, cũng giống như tôi đã từng được học từ khi còn bé.
"Khi hoàn thành ngôi chùa, quý vị nên đảm bảo rằng nó sẽ trở thành một trung tâm học tập, nơi mà mọi người có thể nghiên cứu các luận thuyết logic và triết học, cho phép họ tham gia vào các cuộc tranh luận biện chứng, phân tích và nghiên cứu triết học Phật giáo. Tôi hy vọng quý vị sẽ làm được điều đó; và tôi cầu nguyện rằng quý vị sẽ được thành công. Xin cảm ơn."
Từ Jokhang, Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma đi xe đến Choglamsar để khánh thành Trung tâm Phật pháp do Hiệp hội Phật giáo Ladakh (LGA) xây dựng. Tại đây, Chủ tịch Hiệp hội Phật giáo Ladakh đã cung đón Ngài ngay tại cửa. Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma bước vào Sảnh Trung tâm Phật pháp, nơi đã chật kín người, và bày tỏ lòng thành kính trước những bức tượng gỗ chạm khắc hình Đức Phật, Đức Quán Thế Âm Bồ Tát, và một bức tượng khác của Đạo sư Liên Hoa Sanh. Sau đó, Ngài an toạ. Chủ tịch Hiệp hội Phật giáo Ladakh cùng với những người khác dâng lên Đức Ngài một Mandala vũ trụ cùng các biểu tượng thân, khẩu và ý của Đức Phật. Trong số những lời cầu nguyện được đọc lên có một bài kệ cầu nguyện cho sự trường thọ của Đức Ngài:
“Nơi cõi tịnh của những dãy núi tuyết phủ quanh,
Ngài là nguồn gốc của mọi niềm hạnh phúc, thiện lành,
Tenzin Gyatso, bậc hiện thân Đức Quán Thế Âm Bồ Tát,
Nguyện Ngài trụ thế miên trường cho đến khi chấm dứt vòng tử sanh”.
Trà và cơm ngọt được phục vụ trước khi Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma phát biểu trước toàn thể hội chúng.
Hôm nay tôi có thể đến thăm quý vị là vì chuyến đi rất thuận tiện trên đường trở về Shewatsel. Tôi rất vui mừng được chào đón tất cả quý vị - những Pháp Hữu của tôi - bao gồm các vị Trụ trì, những bậc Thầy và các thành viên của Tăng đoàn.
“Có rất nhiều tôn giáo trên thế giới, và đặc biệt là nhiều truyền thống tôn giáo tồn tại ở Ấn Độ. Tuy nhiên, Phật giáo thu hút được sự chú ý đặc biệt của các nhà khoa học, đặc biệt là các nhà tâm lý học và thần kinh học. Phật giáo - như được bảo tồn ở Tây Tạng - phụ thuộc vào việc nghiên cứu nghiêm ngặt bằng logic và lý luận. Kết quả là, nhiều nhà khoa học đã thảo luận với tôi về truyền thống logic và nhận thức luận của chúng ta.
“Truyền thống Phật giáo của chúng ta không tập trung vào sự cầu nguyện và nghi lễ, mà nhấn mạnh vào việc sử dụng logic (pramana), trí tuệ bát nhã (prajnanparamita), quan điểm về Trung Quán (Madhyamaka), v.v.
“Về phần mình, tôi đã rời xa quê hương từ khi còn bé và đã đến Cung điện Potala, ở đó tôi bắt đầu học về ‘Dutra’ và ‘Lý Luận’ khi tôi mới năm hoặc sáu tuổi.
“Mặc dù Tây Tạng đã tiếp xúc với cả Trung Quốc và Ấn Độ từ thời vua Songtsen Gampo, nhưng chính vua Trisong Deutsen đã thỉnh ngài Tịch Hộ từ Ấn Độ đến Tây Tạng. Do đó, truyền thống Phật giáo của chúng ta là một truyền thống đích thực. Mặc dù tôi không theo đuổi ‘A Tỳ Đạt Ma Câu Xá Luận’ một cách thấu đáo nhưng tôi đã nghiên cứu các kinh điển. Tôi đã nghiên cứu Luật tạng, tức là ‘Giới luật chốn Thiền Môn’ và logic.
“Một chương trình giảng dạy đã được thiết lập để nghiên cứu Phật giáo ở Tây Tạng và tôi đã tuân thủ theo đuổi chương trình ấy. Cuối cùng, tôi đã tham dự các kỳ thi lấy bằng Geshé tại các tu viện lớn, bao gồm Sera và Drepung. Đỉnh điểm của kỳ thi cuối cùng trong Đại lễ Cầu nguyện (Mönlam Chenmo), được tổ chức tại Chùa Jokhang ở Lhasa, trước sự chứng kiến của chư Tăng Sĩ học giả từ cả ba học viện Sera, Drepung và Ganden.
“Mặc dù mang danh hiệu Đạt Lai Lạt Ma, nhưng tôi không chỉ được đặt lên ngai vàng mà còn phải nghiên cứu các luận thuyết kinh điển cũng giống như bất kỳ một Tăng Sĩ nào khác. Việc nghiên cứu các kinh điển luận thuyết một cách thấu đáo và phân tích chúng trong các cuộc tranh luận đã giúp tôi rất nhiều trong các cuộc thảo luận với các nhà khoa học hiện đại.
“Tôi đã nhận được nhiều quán đảnh Mật tông từ Ngài Takdrak Rinpoché. Tuy nhiên, vị thầy triết học chính của tôi là Kyabjé Ling Rinpoché. Tôi học với Ngài vào buổi sáng và cả buổi chiều, ngài đã giảng giải triết học cho tôi rất chi tiết. Ngài đã mở mang tầm mắt hiểu biết cho tôi về nội dung phong phú của truyền thống Phật giáo. Sau này, khi gặp gỡ các nhà khoa học, tôi đã có thể so sánh những giải thích của họ với những gì mà kinh điển của chúng ta đã đề cập; và tôi đã học được rất nhiều điều từ họ.
“Tôi đã khuyến khích không những chỉ chư Tăng mà cả chư Ni nên nghiên cứu triết học và học cách tranh biện. Có những Ni viện đã giảng dạy triết học ở Lhasa. Nghiên cứu và tranh biện có nghĩa là chúng ta không coi giáo lý là điều hiển nhiên.
“Khi tôi còn trẻ, tôi có bảy vị Trợ lý Tranh biện (Tsenzhab), mỗi vị đến từ bảy tu viện lớn. Tôi đã thực hành tranh biện với họ. Khi tôi thực hiện kỳ thi cuối cùng, tôi cảm thấy mình đã làm cho cuộc sống của mình có ý nghĩa. Tôi không chỉ chủ trì các buổi lễ với tư cách là Đức Đạt Lai Lạt Ma, mà tôi còn nghiên cứu triết học. Bất kể là thuộc tông phái nào, điều quan trọng là tất cả chư Tăng Ni chúng ta đều phải nghiên cứu các kinh điển.
“Ngày nay, chúng ta nhìn thấy các Ni Cô tranh luận trong Đại lễ Cầu nguyện, đây là một bước phát triển mới. Điểm mấu chốt là việc gìn giữ Phật pháp bằng cách học hỏi và thực hành thiền định là rất quan trọng. Đây là lý do tại sao tôi khuyến khích các Ni Cô và cư sĩ nên nghiên cứu học hỏi.
“Bên cạnh việc học hỏi Phật pháp, tôi cũng khuyến khích quý vị nên học tiếng Anh để có thể giải thích những gì mà Đức Phật đã dạy cho càng nhiều người càng tốt. Các Tu sĩ không những chỉ nên học hỏi mà còn nên có khả năng chia sẻ sự hiểu biết của mình với người khác.
“Đó là tất cả những gì mà tôi muốn chia sẻ hôm nay; xin cảm ơn quý vị.”
Sau đó, Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma đã đi xe một đoạn ngắn để trở về nơi Ngài lưu trú ở Shewatsel, .
