Là một cậu bé học Phật, tôi đã được dạy tầm quan trọng của một thái độ chăm sóc đối với môi trường. Thực tiễn của chúng ta về bất bạo động không chỉ áp dụng cho con người mà còn cho tất cả chúng hữu tình - bất kỳ sinh vật nào cũng có trí . Nơi có tâm trí, sẽ có những cảm giác như đau đớn, niềm vui, và sung sướng. Không ai muốn đau: tất cả đều muốn hạnh phúc. Tôi tin rằng tất cả chúng hữu tình đều chia sẻ những cảm xúc đó ở mức độ cơ bản.
Trong thực hành đạo Phật, chúng ta đã quen với khái niệm không bạo lực và chấm dứt khổ đau, theo đó quen với việc không làm hại hoặc tiêu diệt bừa bãi bất cứ thứ gì. Mặc dù chúng ta không tin rằng cây cối hoặc hoa có trí tuệ, chúng ta cũng đối xử với chúng bằng sự tôn trọng. Như vậy chúng ta chia sẻ ý thức về trách nhiệm chung cho cả nhân loại và thiên nhiên.
Niềm tin về luân hồi là một ví dụ về mối quan tâm của chúng ta đối với tương lai. Nếu bạn nghĩ rằng bạn sẽ được tái sanh, bạn có thể nói với bản thân mình, tôi phải bảo vệ những điều đó bởi vì sự tái sinh trong tương lai của tôi sẽ có thể tiếp tục với những điều này. Mặc dù có cơ hội bạn được tái sinh như một sinh vật, có lẽ ngay cả trên một hành tinh khác, ý tưởng về luân hồi mang lại cho bạn lý do để có mối quan tâm trực tiếp về hành tinh này và các thế hệ tương lai.
Ở phương Tây khi bạn nói về "nhân loại", bạn thường chỉ ngụ ý thế hệ hiện tại của chúng ta. Nhân loại trong quá khứ đã biến mất. Tương lai, như cái chết, vẫn chưa đến. Những ý tưởng phương Tây thường chỉ giải quyết vấn đề thực tế của sự vật với thế hệ hiện tại của con người.
Cảm xúc của Người Tạng về môi trường dựa hoàn toàn vào tôn giáo. Chúng được bắt nguồn từ toàn bộ lối sống Tây Tạng, không chỉ từ Phật giáo. Ví dụ, hãy xem Phật giáo ở Nhật Bản hoặc Thái Lan, trong các môi trường khác với môi trường của chúng tôi. Văn hoá và thái độ của họ không giống với văn hoá của chúng tôi. Môi trường độc đáo của chúng tôi đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến chúng tôi. Chúng tôi không sống trên một hòn đảo nhỏ, đông dân cư. Về mặt lịch sử, chúng tôi đã không lo lắng nhiều về diện tích rộng lớn của mình, dân số thấp và các nước láng giềng xa xôi. Chúng tôi không cảm thấy bị áp lực như người dân ở nhiều cộng đồng khác.
Rất có thể thực tập bản chất của một đức tin hoặc văn hoá mà không thực tập tôn giáo. Văn hoá Tây Tạng của chúng tôi, mặc dù ảnh hưởng sâu sắc từ đạo Phật, nhưng không đạt được tất cả triết lý Phật học. Tôi đã từng đề nghị một tổ chức liên quan đến những người tị nạn Tây Tạng rằng sẽ rất thú vị khi làm một số nghiên cứu về việc người dân của chúng tôi đã (bị) ảnh hưởng thế nào qua cách tiếp cận của họ với cuộc sống ở Tây Tạng . Những yếu tố nào giúp cho người Tây Tạng hạnh phúc bình thường và bình thản? Mọi người luôn tìm kiếm câu trả lời trong tôn giáo độc nhất của chúng tôi, quên rằng môi trường của chúng tôi cũng không bình thường.
Mối quan tâm đến môi trường không nhất thiết là thánh thiện, và cũng không luôn đòi hỏi từ bi. Phật tử chúng ta thể hiện tâm từ đối với tất cả chúng hữu tình, nhưng tình thương này không nhất thiết phải mở rộng cho tất cả đá, cây cối hay nhà cửa. Hầu hết chúng ta có phần lo lắng về ngôi nhà của chúng ta, nhưng không thực sự yêu thương nó. Chúng ta giữ nó để chúng ta có thể sống và hạnh phúc. Chúng ta biết rằng để có cảm giác hạnh phúc trong nhà mình, chúng ta phải chăm sóc nó. Vì vậy, cảm xúc của chúng ta có thể là mối quan tâm hơn là yêu thương,
Tương tự, hành tinh của chúng ta là ngôi nhà của mình, và chúng ta phải giữ nó, chăm sóc nó nếu chúng ta thực sự quan tâm đến hạnh phúc của chính mình, con cái, bạn bè và chúng hữu tình khác, những người san sẻ ngôi nhà tuyệt vời này cùng ta. Nếu chúng ta nghĩ về hành tinh này như ngôi nhà của chúng ta hay "như" mẹ - Mẹ Trái Đất - chúng ta tự khắc cảm thấy lo lắng cho môi trường của chúng ta. Ngày nay chúng ta hiểu rằng tương lai của nhân loại này phụ thuộc rất nhiều vào hành tinh, và rằng tương lai của hành tinh rất tùy thuộc vào nhân loại. Nhưng điều này không phải luôn luôn sáng tỏ trong chúng ta. Cho đến bây giờ, bạn thấy đó, bằng cách này , cách khác, đã tha thứ cho những thói quen làm luộm thuộm ngôi nhà. Nhưng giờ đây, sự sử dụng của con người, dân số và công nghễ đã đạt tới một mức độ nhất định "nơi Mẹ Đất không còn chấp nhận sự hiện diện của chúng ta trong thinh lặng. Bằng nhiều hình thức, Mẹ đang nói với chúng ta "Các con đang cư xử tồi tệ", Mẹ đang cảnh báo với chúng ta nên có giới hạn trong các hành vi.
Thái độ Phật giáo Tây Tạng là một trong những mãn nguyện, và có thể một vài kết nối ở đây với thái độ của chúng ta hướng về môi trường. Chúng tôi không tiêu thụ một cách bừa bãi mà có giới hạn. Chúng tôi ngưỡng mộ cách sống đơn giản và trách nhiệm cá nhân. Chúng tôi luôn xem mình là một phần của môi trường, nhưng không phải là bất kỳ phần nào.Thánh thư cổ của chúng tôi có nói đến cái thùng chứa và vật chứa. Thế giới là thùng chứa - nhà của chúng ta và chúng ta là vật chứa trong thùng.
Từ những sự kiện đơn giản này, chúng tôi suy luận ra một mối quan hệ đặc biệt, bởi vì không có thùng chứa, không thể chứa được vật gì. Không có vật chứa, thùng chứa rỗng không, điều này vô nghĩa.
Trong Kế hoạch Hoà bình Năm- Điểm của tôi, tôi đã đề nghị rằng tất cả Tây Tạng trở thành một khu bảo tồn, một vùng hòa bình. Tây Tạng đã từng là như thế nhưng không có một chỉ định chính thức. Hòa bình có nghĩa là hòa hợp: sự hòa hợp giữa con người, giữa con người và động vật, giữa chúng sinh và môi trường. Du khách từ khắp nơi trên thế giới có thể đến Tây Tạng để trải nghiệm sự bình an và hòa hợp. Thay vì xây dựng các khách sạn lớn nhiều tầng, nhiều phòng, chúng tôi sẽ xây dựng tòa nhà nhỏ, giống như những ngôi nhà riêng, có thể hài hòa tốt hơn cùng thiên nhiên.
Không phải mọi người đều sai lầm khi sử dụng thiên nhiên để tạo ra những thứ hữu ích, nhưng chúng ta không được tận dụng thiên nhiên để làm ra những thứ hữu ích, không được khai thác thiên nhiên khi không cần thiết. Tốt thôi khi sống trong nhà, uống thuốc, và lái xe đi đâu đó. Đúng nghĩa, cái máy không phải là một xa xỉ, mà là cái gì đó rất hữu ích. Ví dụ, cái máy ảnh, có thể được sử dụng để làm ra hình ảnh giúp hiểu biết hơn.
Nhưng cái gì cũng có giới hạn. Quá nhiều tiêu dùng hoặc nỗ lực để kiếm tiền đều không tốt. Cũng không nên quá thỏa mãn. Về nguyên tắc, sự mãn nguyện là một mục tiêu, nhưng sự hài lòng tuyệt đối trở nên gần giống như tự sát, phải không? Tôi nghĩ rằng người Tây Tạng, trong một số lĩnh vực, đã có quá nhiều sự mãn nguyện. Và chúng tôi đã mất đất nước. Những ngày này chúng ta không thể đáp ứng quá nhiều sự mãn nguyện về môi trường.
Như chúng ta biết, hòa bình và sự sống còn trên trái đất bị đe dọa bởi các hoạt động của con người mà thiếu cam kết các giá trị nhân ái. Sự hủy hoại thiên nhiên và tài nguyên là kết quả của sự thiếu hiểu biết, tham lam, và thiếu sự tôn trọng đối với sinh vật của trái đất. Sự thiếu tôn trọng này kéo dài đến cả con cháu đời sau, những thế hệ tương lai, những người sẽ kế thừa một hành tinh bị suy thoái ở dạng rộng nếu hòa bình thế giới không trở thành hiện thực và nếu sự hủy diệt môi trường tự nhiên vẫn tiếp tục ở mức hiện tại.
Tổ tiên của chúng ta đã xem trái đất này giàu và phong phú, mà nó chính thật vậy. Nhiều người trong quá khứ cũng nhìn thấy thiên nhiên bền vững không lay chuyển, mà bây giờ chúng ta chỉ biết đến nếu có quan tâm. Không khó để tha thứ cho sự hủy hoại trong quá khứ do thiếu hiểu biết. Ngày nay, tuy nhiên, chúng ta truy cập vào nhiều thông tin hơn. Điều cốt yếu là chúng ta xem xét lại một cách đạo đức những gì chúng ta thừa hưởng, những gì chúng ta chịu trách nhiệm, và những gì chúng ta sẽ truyền cho các thế hệ tiếp theo.
Rõ ràng đây là một thế hệ then chốt. Truyền thông toàn cầu là có thể, nhưng cuộc đối đầu diễn ra thường xuyên hơn các cuộc đối thoại có ý nghĩa cho hòa bình. Những điều kỳ diệu của chúng ta về khoa học và công nghệ được kết hợp bởi nhiều bi kịch hiện tại, bao gồm nạn đói ở một số nơi trên thế giới và sự tuyệt chủng của các giống loài khác. Thăm dò không gian bên ngoài xảy ra cùng lúc với các đại dương, biển và nước ngọt của trái đất ngày càng bị ô nhiễm, và các hình thái sống của chúng vẫn chưa được biết đến nhiều hoặc còn hiểu lầm. Nhiều môi trường sống, động vật, cây cối, côn trùng, ngay cả các vi sinh vật mà chúng ta biết thì rất ít người trong thế hệ tương lai biết đến. Chúng ta có khả năng và trách nhiệm. Chúng ta phải hành động trước khi quá muộn.
Trích đoạn từ “Tây Tạng của tôi" của Thánh Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14: Thames and Hudson Ltd., London, 1990 (trang 79-80).
